De inhoudingsplicht wordt opnieuw uitgebreid: dit verandert er in 2026 voor zelfstandige ondernemers 

De strijd tegen sociale en fiscale fraude blijft hoog op de agenda staan. Daarom bestaat er al langer een inhoudingsplicht in onder andere de bouw, schoonmaak, bewaking en vleessector. Die verplichting zorgt ervoor dat opdrachtgevers soms een deel van een factuur niet aan hun (onder)aannemer betalen, maar meteen doorstorten naar de overheid wanneer die aannemer schulden heeft. 
Vanaf 2026 komt daar opnieuw een belangrijke uitbreiding bij. Wat houdt dat precies in voor jou als ondernemer? Hieronder leggen we het helder uit, stap voor stap. 

Eerst dit: wat is de inhoudingsplicht ook alweer? 

Wanneer je iemand inschakelt als opdrachtgever of hoofdaannemer, moet je vóór je betaalt controleren of je (onder)aannemer openstaande fiscale of sociale schulden heeft. Zijn die er? Dan mag je niet het volledige factuurbedrag uitbetalen. Je houdt een deel in en stort dat rechtstreeks door aan de juiste overheidsinstantie. 

Het lijkt streng, maar de logica is duidelijk: de overheid wil vermijden dat bedrijven met schulden gewoon blijven doorwerken alsof er niets aan de hand is. 

Hoe werkt het concreet? 

• Fiscale schulden? Dan hou je 15% van het factuurbedrag (excl. btw) in en stort je dat door aan de FOD Financiën. 

• Sociale schulden? Dan gaat het om 35% inhouding, door te storten aan de RSZ. 

• Samen kan dat dus oplopen tot maximaal 50%. 

De controle doe je via Check Inhoudingsplicht. Je vult simpelweg het ondernemingsnummer van je (onder)aannemer in en krijgt vrijwel meteen te zien of je moet inhouden en hoeveel.  

Kleine moeite, groot risico vermeden 

Voor veel ondernemers voelt dit als extra administratie. Toch kan zo’n korte check je heel wat miserie besparen. 

Stel: een aannemer schakelt een onderaannemer in voor vloerwerken. Hij betaalt de factuur zonder de inhoudingsplicht te controleren. Later blijkt dat die onderaannemer al een tijd RSZ-schulden had. Gevolg? De aannemer kan (deels) mee aansprakelijk worden gesteld voor die schulden. 

En het stopt niet bij aansprakelijkheid alleen. Je riskeert ook een geldboete. Zeker als de (onder)aannemer ondertussen failliet gaat, is dat risico bijzonder reëel. Eén digitale controle vooraf kan dus letterlijk duizenden euro’s verschil maken. 

Wat is nieuw in 2026? Ook zelfstandigen vallen eronder 

Vanaf 2026 wordt de inhoudingsplicht uitgebreid naar zelfstandige aannemers en onderaannemers. 

Werk jij bijvoorbeeld als hoofdaannemer samen met een zelfstandige schilder, elektricien of andere vakman? En blijkt die achterstallige sociale bijdragen te hebben bij zijn sociaal verzekeringsfonds? Dan moet je vanaf 2026 15% van zijn factuurbedrag (excl. btw) inhouden en rechtstreeks doorstorten aan het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen). 

Belangrijk: de inhoudingsplicht treedt pas in werking als de zelfstandige meer dan 2.500 euro onbetaalde bijdragen heeft. Onder die drempel hoef je niets in te houden. 

Volgens onze experts is dit een logische evolutie: 
“De overheid wil dat iedereen bijdraagt aan het sociale systeem. Door zelfstandigen mee te nemen, ontstaat er meer evenwicht en een gelijk speelveld.” 

Wanneer moet je niét inhouden? 

Zoals bij veel regels zijn er uitzonderingen. De inhoudingsplicht voor sociale bijdragen van zelfstandigen geldt niet: 

• bij particuliere opdrachtgevers (bv. een gezin dat iemand inschakelt voor renovatiewerken); 

• als de factuur nog niet vervallen is (de betalingstermijn loopt nog); 

• wanneer er een afbetalingsplan is dat correct wordt nageleefd bij het sociaal verzekeringsfonds; 

• als er al een inhouding loopt voor RSZ- of fiscale schulden (je moet niet dubbel inhouden). 

Voorlopig blijft deze uitbreiding beperkt tot de eerdergenoemde sectoren, maar het is niet ondenkbaar dat later ook andere sectoren volgen. 

Waarom breidt de overheid dit systeem uit? 

De inhoudingsplicht is geen strafmaatregel. Ze is er om de sociale zekerheid te beschermen. De overheid merkt dat sommige zelfstandigen jarenlang opdrachten blijven uitvoeren zonder hun bijdragen te betalen. 

Door opdrachtgevers verplicht te laten controleren, wordt het moeilijker om schulden systematisch te laten oplopen. 
“Het systeem brengt meer transparantie en eerlijkheid in de keten,” zeggen de legal experts van PIA Advisory. “Wie correct betaalt, loopt geen risico. Wie dat niet doet, kan niet langer onder de radar blijven.” 

Zo maak je je klaar voor 2026 

Geen grote omwenteling nodig, wel een vaste routine. Drie gewoontes helpen je al een heel eind op weg: 

1. Check vóór elke betaling, zonder uitzondering. 
   Maak er een standaardstap van in je interne flow, net zoals het controleren van een btw-nummer of factuurdetail. 

2. Bewaar altijd het bewijs van je controle. 
   Download het attest uit Check Inhoudingsplicht en bewaar het digitaal bij de factuur. Zo kan je later aantonen dat je correct gehandeld hebt. 
   Let op: betaal de factuur voor de einddatum van het attest. 

3. Communiceer op voorhand met je partners. 
   Vraag aannemers of onderaannemers of alles in orde is met hun bijdragen. Dat voorkomt verrassingen wanneer de tool plots een waarschuwing aangeeft. 

Met die drie stappen ben je juridisch gedekt én werk je professioneel en toekomstgericht. 

Wat betekent dit voor jouw facturen? 

Vooral ondernemers die vaak met zelfstandige onderaannemers werken, zullen dit merken. Je mag je verwachten aan wat extra administratie bij factuurverwerking, maar in ruil krijg je vooral meer zekerheid: minder risico op aansprakelijkheid en geen onverwachte schulden die bij jou belanden. 

En belangrijk: je moet niet zelf gokken of rekenen. De tool geeft exact aan of je moet inhouden, hoeveel en naar welke instantie je moet doorstorten. 

Zit je met vragen of heb je hulp nodig? Neem gerust contact op met je dossierbeheerder, we helpen graag verder.